- TENEDOS
- TENEDOSquae Tenedo Sophiano, insul. maris Aegaei, sive Hellesponti parva, amoena, contra Sigeum, Troadis promuntor. inde 12. mill. pass. (sed teste Strabone 40. stad. ad 80. patens) in Occasum et Circium distans, Apollim, qui ibi praecipue colebatur, sacra, prius Calydne, testibus Pausaniâ ac Diodorô. Sic. Phonice et Lyrnessus etiam, uti Plin. auctor est, l. 5. c. 13. Insul. haec ante bellum Troianum florentissima fuit, in qua Graeci supremas illas, quibus Troia periit, insidias struentes, sese occultârunt. Virg. Aen. l. 2. v. 21.Est in conspectu Tenedos, notissima famâInsula, dives opum, Priami dum regna manerent.Dionys. v. 537.Λέσβου τ᾿ ἐνρυχόροοι, καὶ ἱμερτῆς Τενέδοιο.Scribit Plinius, loc. cit. in hac insula esse fontem, qui solstitii aestivi tempore, a tertia diei hora, ad sextam usque, tantâ aquâ scaturiebat, ut omnia vicina loca inundaret, reliquô autem tempore exsiccabatur. Strabo templum Neptuni, extra civitatis mutos fuisse tradit. Vulgo dici putatur quasi Τένου ἕδος, a Tene quodam, quem Cycnus pater a noverca concitatus cum arca inclusum in mate proiecisset, is ad insul. Leucophryn eiectus est, et ab incolis Rex creatus, et post obitum pro Deo cultus. Atque ita factum, ut insul. pro Leucophry Tenedos appellaretur. Ita referunt Aristot. et Heraclides in politiis. Strabo, l. 5. Pausan. in Phocicis. Plut. in Hellenicis, Conon apud Photium, Serv. in Aen. l. 7. Eustath. in Il. α. Isacius in Lycophronem, Suidas in Τενέδιος ἄνθρωπος, Stephanus, Phavorinus, aliique. Tenem vero hunc a Tenediis relatum fuisse in Deos, docent haec Ciceronis in Verrem 1. Tenem ipsum, qui apud Tenedios sanctissimus Deus habetur, qui urbem illam dicitur condidisse, cuius ex nomine Tenedos nominatur. Tamen hanc fabulam non esse ex ultima vetustatis memoria repetitam, ex eo colligere est (inquit Bochartus, l. 1. Chanaan, c. 9.) quod de Tene nil quicquam habetur apud poetas vetustiores. Sed nec in Apollodoro, Hygino, Palaephato, et Mythologorum aliis. Nec a Tene fieret Tenedos, sed Τένου ἕδος, ut Κριοῦ μέτωπον, neque enim fert Graecae linguae genius, ut aliter coalescant substantiva cum adiectivis. Denique Τένεδος vel Τενούεδος neutrum esset, non femininum. Sed fingenda fuit haec fabula, quia pudebat Tenedios nescire suas origines, et rationem nominis sui. At Phoenices si consuluissent, insulam suam didicissent Tenedum dici quasi insulam tin-edom, i. e. luti rubri, cuius plurimus in figulinis usus. Et in Tenedo celebres fuêre figulinae. Unde Tenddia vasa, magno in pretio apud veteres, quod Plut. in l. de vitandâ censura, et ex eo Aristoph. in Nub. Act. 4. Scen. 3. his verbis docent: Τηὸ δὲ τράπεζαν ἡ καλὴ Α᾿υλίς, ἢ Τένεδος ἀντικοσμήσει τοῖς κεραμεοῖς καθαρωτέροις οὖσι τῶ ἀργυρῶν. Bochart. Tenedius tibicen, de falso dicitur, apud Steph. Securis Tenedia pro expedita et severa iustitiâ. Tenes enim (de quo supra) legem tulit, atque induxit morem, ut a tergo Iudicis astaret quispiam securim tenens, videl. in hoc paratus, ut qui perperam quid in iudicio dixisset, mendacium, opinor, aut falsum testimonium, eum protenus securi feriret. Nic. Lloyd. Baudrando haec insul. 5. mill. pass. abest, a Sigaeo promontor. 25. a Lesbo, 65. a Mitylene Urbe in Boream versus Thracicam Chersonesum 15. Haud pridem capta et munita a Venetis, sed recepta a Turcis. Ei ad Austrum adiacent Calydnae Insul. duae, hodie Maure, Nigro, melle fecundae.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.